جاذبه های گردشگری شهرستان گراش
دژ گراش(همايون دژ)
دژ تاریخی گراش که کلات هم نامیده می‌شود مربوط به عصر شاه زندو و پیش از آن است امیر محی‌الدین از طرف سید عفیف الدین شاه زندو مامور فتح این قلعه شده با دلاوری بر آن چیرگی می‌یابد این دژ تاریخی در ادوار مختلف مرکز حکومت بود و در این اواخر در درگیری نیروهای رضاشاه پهلوی با زادان خان گراشی بناهای آن به وسیله هواپیما بمباران شده آثارش از بین می‌رود. این قلعه که در حال حاضر، فقط مخروبه‌های آن باقی است. بر روی تل بزرگی به ارتفاع ۱۰۷۰ متری، از سطح دریا، بنام «کلات» قرار دارد که شهر گرداگرد آن، توسعه یافته است. این قلعه نظامی، یکی از نقاط مهم منطقه بوده که ساخت آن، مربوط به دوره‌های مختلف تاریخی بوده است و در زمان حکومت فتحعلیخان گراشی ، بیگلربیگی لارستان و بنادر (متوفی ۱۳۱۲ ه. ق) در درگیری خان گراش با قشون دولتی، تخریب شده است. علأالدوله در تاریخ لارستان می‌نویسد: این قطعه، دارای سه قلعه فوق هم بوده که قلعه‌اول محل سکونت مردم قریه گراش بوده و قلعه دوم، محل تفنگچیان و مستحفظین قلعه و قلعه سوم آن محل سکونت حاکم گراش و خانواده‌اش بوده است این قلعه دارای (هشتاد) آب‌انبار، مسجد، حمام، عمارت عالیه، مأمن و پناهگاه مردم لارستان بوده که در زمان رضاشاه، آن قلعه خراب گردیده است. قلعه شامل : چند باب خانه، مسجد، حمام- در قسمت غربی نارنج قلعه با کاشی‌های لاجوردی لوزی شکل به ابعاد ۱×۹ و ۲×۹ سانتيمتر، زندان و چندین آب‌انبار (بركه) ساروجی است. در سمت شمالی قطعه خانه‌ای بزرگ که به حاکم وقت تعلق داشته و به نارنج قلعه موسوم بوده با دو برج دیده بانی در قسمت شمالی و اطاقهای آینه کاری درقسمت شرقی بنا وجود داشته در سمت جنوبی قطعه، بالای در ورودی، برجی بنام «برج بارگاه» نیز وجود داشته.
برکه کل (گنج البحر)
این بنای تاریخی احيانا بزرگترین آب انبار (برکه) ایران است قدمت این آب انبار به حدود ۳۰۰ سال پیش و زمان حکومت صفویان می‌رسد سقف این آب انبار در زمین‌لرزه سال ۱۳۳۱ منطقه لارستان به طور کامل فروریخته متاسفانه کتیبه یا نوشته‌ای درباره آن به دست نیامده‌است این بنا که برای مصارف کشاورزی و آب آشامیدنی مردم ساخته شده هنوز کاربرد دارد.این بنا از تابستان (۱۳۸۰) از سوی میراث فرهنگی کشور در شمار آثار ملی به ثبت رسیده‌است.
کاروانسرای برمیر
در غرب شهر گراش در مسیر جاده کاروان‌رو گراش- لامرد واقع شده‌است. با توجه به معماری بنا، ساخت آن، متعلق به دروه قاجاریه است.نام این کاروانسرا به دلیل مجاورت با برکه میر به کاروانسرای بر میر مشهور شده‌است. مصالح ساخت کاروانسرا شامل: سنگ و ملات و گچ است. ایوان (سردر ورودی) بنا، در سمت شمال واقع شده‌است. ضلع جنوبی و ضلع شمالی فاقد ساخت و ساز بوده و تنها به وسیله یک دیوار محصور شده‌است. ساخت و ساز کاروانسرادر ضلع شرقی و غربی آن است. دیوارهای خارجی بنا، دارای پشتیبان‌هایی است که از خطر ریزش بنا جلوگیری می‌کند. این پشتیبانها در بدنه شمالی و جنوبی و غربی دو تایی و در بدنه شرقی سه تایی است. در بدنه شرقی، فضای مرکزی آن دارای طاق و تویزه‌است که یک ورودی آن را به دو اتاق تو درتو با پوشش گنبدی شکل متصل می‌سازد. در بخش جنوبی آن نیز یک فضای مرکب از فضای گنبد دار که پشت آن فضا با پوشش طاق و تویزه ساخته شده‌است. این تغییر ات در این بناً به دلیل نوع کابردی فضاها بوده‌است. قسمت غربی کاروانسرا، پوشش یکسانی دارد به نحوی که فضای مرکزی دارای پوشش گنبدی شکل بوده و در دو طرف آن، در شمال و جنوب دو اتاق گنبددار، ساخته شده‌است. دو اتاق مجاور اتاق مرکزی دو در ورودی جهت دسترسی به حیاط کاروانسرادارند. طاقهای ورودی‌ها به صورت تیزه‌دار است قطر دیواره‌های بنا ۵۰ سانتیمتر و فقط دیوار بیرونی ضلع شرقی ۸۰ سانتیمتر است.این بنا، از تابستان ۱۳۸۰ جز اثار ملی ایران به شمار می‌آیدو به ثبت میراث فرهنگی کشور رسیده‌است
برکه چهارتاخ
این آب‌انبار به لحاظ داشتن چهار طاق در جلوی دهانه شرقی آن، با دیگر آب آنبارهای گراش، تفاوت دارد. این آب انبار، در خارج از شهر، در نزدیکی صحرایی، موسوم به باغ موسی واقع است که به علت از بین رفتن سنگ لوح، بانی این باغ و همچنین سال ساخت آن به طور دقیق مشخص نیست. این آب‌انبار به همت شخصی بنام حاج حسن (برادر حاج اسد الله بانی آبانبارهای کشکول و کل) ساخته شده است که این آب‌انبار، دارای چهار دهنه شرقی، غربی، شمالی و جنوبی است و همچنین بر خوردار از دو مجرای ورودی آب، در کنار دهانه‌ٔ غربی و شمالی بوده که سنگ پله‌های آن در کنار دهانه شرقی ساخته شده است. طاقهای دهنه‌ها، سردرها و همچنین چهار طاقی که طاقهای آن، رو به چهار جهت اصلی قرار دارد و طاق غربی آن، که همان دهانه آب‌انبار است به شکل تیزه‌دار بوده و مصالح یکار رفته در طاقها و همچنین دیوار بدنه (شاوره shavara ) آب‌انبار، سنگ و ملات گچ است و مصالح بکار رفته در مخرن و طاقهای مجراهای ورودی و خورجی که به شکل تویزه ساخته شده است، از سنگ و ملات ساروج تشکیل شده است.
برکه کده بان
این آب‌انبار به لحاظ شکل و مخزن سقف آن، متفاوت با آبانبارهای دیگر منطقه است. آب‌انبارهایی از این نوع که در گراش انگشت شمار است به برکه گبری موسوم بوده بنا بر اقوال، دارای قدمتی بیش از اب انبارهای دیره‌ای شکل است. این آب‌انباردر محله برق روز بله لئز (bela lez ) واقع است مخزن آن مستطیلی و گوش‌های آن قوس دار است و سقف آن، از داخل بصورت طاق و بیرون، بصورت مسطح ساخته شده است.آب‌انبارهایی از این نوع، دارای پله نمی‌باشد. دو دهانه‌های اصلی آن که مانند اغلب آبانبارهای طویل در سمت شرقی و غربی، قرار دارد، به اندازه پهنا و در عرض آب‌انبارها بوده و دو دهانه‌دیگر که در طول آب‌انبار ساخته شده، کوچک‌تر از دهانه‌های اصلی که در جهت شمالی و جنوبی قرار دارد. این دهانه‌ها که مجرای ورود و خروج آب است، کمی پایین تر از دهانه اصلی واقع شده است. فاصله دهانه جنوبی از طاق غربی ۱۴ متر و فاصله دهانه شمالی از طاق غربی ۶ متر است. مصالح بکار رفته در مخرن شامل: سنگ، ساروج و در دهنه‌ها و سقف آب‌انبار از سنگ و گچ ساخته شده است.
مجموعه هفت بركه
این هفت اب انبار در اندازه‌های مختلف و زمانهای متفاوت ساخته شده‌است. در فاصله‌کمی نسبت به هم قرار دارند و در مسیر رود خانه فصلی بنام بزئرد (bezerd ) در محله ناساگ، واقع می‌باشد، از این هفت آب‌انبار، پنج حلقه آن دارای سقف گنبدی شکل و دوحلقه دیگر بدون سقف است که بزرگترین و معرفترین آنها به برکه حاج ابوالحسن موسوم گردیده که مشخصات آن بشرح زير است.
بر طبق سنگ نوشته‌ای که در دهانه شمالی شرقی نصب است این آب‌انبار به همت حاج ابوالحسن، فرزندحاج حسن (بانی برکه چهار تاخ)، ساخته شده‌است خصوصیت منحصر به فرد آن، این است که در دیواره مخزن در سمت دهنه جنوب شرقی تا کف آب‌انبار و در سمت بقیه دهنه‌ها تا چهار ردیف، ادامه دارد. مخزن آن دایره‌ای شکل بوده، همچنین طاقهای مجراهای ورودی و خروجی آب که در سمت غربی دهانه شماره یک و چهارقرار دارد وکف آن، بر خلاف دیگر آب‌انبارها هم سطح دهانه‌ها و طاق‌هاآن، بصورت هلالی است. طاقها سردرها و دهنه‌ها به شکا تیزه دار ساخته شده که طاقهای سر در شماره دو و پنج تزئینات مقرنس و سردرها از دیواره مرتفع‌تر بوده و مانند دیوار بدنه (شاوره)، از سنگ و ملاط گچ تشکیل شده‌است...گنبد آب‌انبار با سنگ ملاط گچ ساخته شده و با ساروج اندود شده‌است.هفت برکه گراش در تاریخ ۱۳۵۵ به ثبت میراث فرهنگی کشور رسیده‌است
سد تنگ آب (تنگ آو)
سد تنگ آب در بخش جنوب غربی شهر در تنگه‌ای به نام تنگاب (تنگاو) در کوه سیاه (کوسیاه) سدی به نام همین تنگه از سنگ و ساروج ساخته شده‌است که بنابر نوشته‌های آقای دکتر احمد اقتداری (استاد پیشین دانشگاه تهران) دیرینگی آن به دوره ساسانیان برمیگردد. که در دوره صفویان بازسازی شده و سه پشتبند جهت جلو گیری از تخریب آن ساخته شده است. مصالح بکار رفته در سد و پشتند آن سنگ و ساروج بوده و جوی آبی از همان جنس، جهت آبیاری مزارع، از کنار سد تا دشتی موسوم به دشت بالا (دشت برا dasht-e-bara ) کشیده شده است که در مسیر این جوی تا دهانه‌های تنگه دو استخر ساروجی نیز احداث گردیده است. هم اکنون، پشت این سد، به طور کامل با رسوب پرگردیده و در روی آن درخت‌های کنار مشاهده می‌شود. این بنا از تابستان (۱۳۸۰) در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد آخوند
يكي از قدیمی‌ترین مسجدهای بجامانده در محله ناساگ (nasag ) شهرستان گراش، استان فارس واقع شده است که توسط شیخ عبدالحسین و برادرش شیخ محمد باقر، بنا شده است. این مسجد دارای دو سنگ لوح می‌باشد یکی مربوط به بنای مسجد که سال ساخت این بنا با توجه به تاریخ ذکرشده درنوشته سال ۱۰۴۵ (ه.ق) بوده و توسط حاج زینا آخوند و پسرش ابراهیم بنا شده است. سالن این بنا، دارای طاقهای تیزه دارای است که بر روی چهارستون حمال در چهار بر آن قرار گرفته است و در چهار ضلع سالن طاق نماهایی در مقابل هر کدام از طاق‌هاساخته شده است. شبستان مسجد نیز دارای چهارستون دایره‌ای شکل با طاقهای هلالی در جهت شرقی، غربی و سقفی هلالی شکل است و حیاط آن در جهت شرق بنا ساخته شده است، این بنا شامل:سالن اصلی، حیاط و شبستان است.
بقعه شیخ عبدالله
در مرکز شهر قرار دارد که بنا بر اقوال قدمگاه شیخ عبدالله انصاری است. اولین گنبدی که برای این بقعه ساخته شده است، گنبدی به شکل هرم هشت وجهی با کاشی‌های سبز رنگ بوده است که توسط فتحعلی خان گراشی و بیگلر بیگی لارستان و بنادر (متوفی ۱۳۱۲ ه.ق.) احداث شده است و به علت فرسودگی در دهه (۱۱۳۰ ه.ش) توسط ا... قلی خان مقتدری، گنبدی به شکل هرم چهار وجهی با کاشی‌های آبی رنگ، بر روی این بقعه تجدید بنا گردید؛ همچنین ضریح چوبی آن به همت قهرمان خان اقتداری ساخته شد. در سال ۱۳۷۴ (ه.ش) بنای قبلی آن به طور کامل تخریب شد و نمای گنبدی کاشی کاری شده و نمای آجری به همت حاج ابراهیم بازسازی شد.
نظر خود را اضافه کنید.